Bricks and roof tiles

On door picpholioinCulture, Places

Deze steenbakkerijen lagen jarenlang aan de basis van het typische Belgische uitzicht van onze stadswoningen en boerderijen. Nu is de oude Boomse steen een zeer gegeerd bouwmateriaal want deze handgemaakte stenen worden

niet langer gebakken.

Reeds in 1346 zijn er meldingen van een steenbakkerij aan de Blauwe Pan. Officiële gegevens (in het kadaster) dateren pas van 1721 toen het “Caertboek van Boom” (kadasterkaart van Boom) werd opgesteld. Er was sprake van 2 steengelegen bij de plaats Noeveren. Later, in 1840, kwam er nog een derde bij. Uiteindelijk werden ze alle drie tussen 1923 en 1947 opgekocht door de familie Frateur. Vanaf dan werd het één grote steenfabriek gelegen langs de oevers van de Rupel.

Zo ontstond hier een typisch Vlaamse handvormsteenbakkerij en een gemechaniseerde steenbakkerij. Samen met de steenbakkerijen van Niel en Hemiksem zorgden ze voor de bouwstenen van onze huizen in het Vlaamse land. De Rupelse klei-afzettingen zorgden voor de grondstof, de Rupel zelf voor het transport van de stenen over het water. Het waren gouden tijden waarvan nu nog maar slechts enkele gebouwen overgebleven zijn. De diepe klei-uitgravingen vormen nog steeds grote wonden in het landschap die gelukkig weer door de natuur ingenomen zijn.

Toen Paul Frateur, de laatste actieve steenbakker van de Rupelstreek, in 1986 overleed, werd na lang beraad beslist om delen van zijn fabriek te bewaren voor het nageslacht. De vzw ’t Geleeg was geboren. Jammer genoeg is men pas jaren later en onder impuls van een nieuwe raad van bestuur begonnen met de restauratie.

Bezoeken aan de site voor groepen en scholen onder begeleiding van een gids kunnen geboekt worden via de website van ’t Geleeg. Tevens leent de site zich ook voor fotoreportages (huwelijk, communie, lentefeest e.d.). Ook voor de organisatie van events kan men er terecht (zowel in open lucht als binnen in de gebouwen.

Wie interesse heeft kan ook het museum “Rupelklei” bezoeken. Als de corona-maatregelen het toelaten zal het museum dit jaar deelnemen aan de Open Monumentendag op 12 september 2021 en de Archeologiedagen op 9 en 10 oktober 2021.

Verschillende oude klei-uitgravingen zijn momenteel natuur- en recreatiegebieden waar het heerlijk toeven is. Ook het domein “De Schorre” waar het gekende festival Tomorrowland wordt geörganiseerd, bevindt zich in één van deze oude kleiputten.

Bedankt voor uw bezoek en de getoonde belangstelling.

82 gedachtes over “Bricks and roof tiles”

    1. Ja het is een mooi stukje erfgoed daar hé. Gelukkig wordt het nu bewaard voor het nageslacht en zo worden de oude steenbakkerijen in de streek ook nooit vergeten.
      Groetjes en nog een fijne dag zonder al te veel regen 😉

      Like

      Beantwoorden

  2. mogge Rudi
    dat is mooi dat het bewaard is gebleven en zelfs opengesteld voor bezoek
    en de natuur rondom is natuurlijk ook schitterend , als er geen herrie is van een festival 🙂
    geniet de dag

    Like

    Beantwoorden

    1. ook hier las ik dat de festivals zijn afgelast
      inderdaad een prachtig erfgoed

      is dat kasteel de Haar ook , wel ietsje ouder , ik zou er wel een dag kunnen rondbrengen , maar dan niet tijdens een fietsritje
      klopt de Hamtoren noemde ik al eens , nu fietste ik er heen
      ja de Dom is al ff in de stellingen
      het pintje had ik nog bij goed weer , de plensbui kwam toen ik voor de deur stond 🙂

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

  7. A nice museum that reminds me on one brickyard I remember still working in my childhood.
    Old handmade tiles are beautiful, telling with their colours of various reds and yellows about the local places they come from, but also their history is full of hard working women with their young kids and old people.

    Like

    Beantwoorden

  11. interessant om dit te zien Rudi

    alhoewel de technieken in de steenfabrieken sterk veranderd zijn, blijven de principes er van nog steeds overeind

    zware en ongezonde arbeid was het indertijd wel

    prettige dag gewenst

    Like

    Beantwoorden

  13. Heel goed dat zoiets bewaard blijft er verdwijnen al zoveel dingen
    Wat zoek je de omschrijvingen altijd goed uit en de uitleg maakt dan ook het blogje meer dan de moeite waard.
    Groetjes

    Like

    Beantwoorden
  16. paracelsus

    Dit herinnering ik me nog, toen ik fietsen nog leuk vond 😁 en wij hier voorbij reden en toch even halt hielden.
    Gelukkig weet jij er veel meer interessante informatie over, want wij waren toen te laat voor een bezoek.
    Heel mooie foto’s Rudi, en schitterend gepresenteerd 🔝💯
    Wat een ongezonde tijd met hard labeur en lange dagen heeft dat aan arbeiders opgelegd. Maar ja, ze hadden niet veel keus om brood op de plank te krijgen 😐😏

    Like

    Beantwoorden

    1. Ja het waren toen harde tijden, heel anders dan nu. Een geleid bezoek heb ik er evenmin gebracht hoor, de foto’s heb ik gewoon genomen voor zover de plekken vrij toegankelijk waren. De enige binnenopname dateert van een tijdje terug toen ik er ook was en er een feestje plaats vond. Fijne avond nog 😉

      Like

      Beantwoorden

  17. This is a fascinating place! I love the huge square beams supporting the shed roof over the train of brick carts – those were very solid and large diameter trees. I’m also very impressed by the multi-hip design of the roof over the circular kiln – that took some real engineering, to get all the angles calculated and joined correctly to span that space. Thanks for sharing this with us!

    Like

    Beantwoorden

    1. Thank you so much Sam. In those days people had a lot of knowlege about building, even with almost bare tree stems. The results are beautiful to see if you compare it with the modern way of building.

      Like

      Beantwoorden

  18. Een mooi en interessant verslag Rudi. Waar rivieren zijn en dus klei stonden steenbakkerijen. Mooi om te zien dat elke klei weer zijn eigen steen vormt (bij ons in Groningen typische rode baksteen) en natuurlijk speelt vormgeving en smaak ook een rol. De stenen die in je foto’s te zien zijn ken ik inderdaad van Belgische huizen. Dat museum is een bezoek zeker waard.

    Like

    Beantwoorden

    1. Dank je Peter voor het compliment. Woningen, en dus de stenen (of andere materialen) waarmee ze gebouwd zijn, zijn karakteristiek voor elke streek. Nu weet ik dat er in Groningen dus ook veel steenbakkerijen waren 🙂 Nog een fijne avond gewenst.

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

  19. Heel mooi van de familie dat ze een deel van de steenbakkerij omgebouwd hebben tot museum, zodat de jongere generaties goed kunnen zien hoe hier vroeger gewerkt werd én hoe de bouwstenen tot stand kwamen. De laatste foto in deze reeks, is dat een bakoven ?

    Like

    Beantwoorden

    1. Inderdaad, dat grote ronde gebouw (nu ruimte voor events) is een bakoven voor de stenen. Het is het uiteinde van het lange gebouw dat je ziet waar het treintje staat en waar zich ook de schoorsteen bevindt.

      Like

      Beantwoorden

  20. Nagenoten van je log. Was daar vorig jaar ook en als ik een jaar of 10 was samen met mijn vader. De steenbakkerij was nog volop aan het werk en de stenen werden nog met de handen uit de oven gehaald en op de aarde te drogen gelegd. Dat was een noeste arbeid waar niet veel meer van een kleine herinnering van overblijft.

    Like

    Beantwoorden

    1. Dank je Joke, ook ik heb nog geweten dat de steenbakkerijen nog in gebruik waren hoor.
      Zoals in veel oude industrieën was het heel hard werken, voor weinig centen. Van een 36 u week of een 5 dagen werkweek was er toen nog geen sprake.

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

    1. Sono contento che tu l’abbia trovato interessante. A proposito… puoi facilmente tradurre il testo tramite il modulo Google Translate all’interno del blog. Spero che tu abbia già trovato questa opzione, perché temo che l’olandese non sia davvero comprensibile per te.
      Buona serata. Saluti, Rudi

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

  25. De restauratie hebben ze toch mooi voor elkaar gekregen, ook al was het wat laat. In een vorig leven nog veel rondgedwaald aan de oude steenbakkerijen van Hemiksem. je hebt er een mooie fotoreeks van genaakt!

    Like

    Beantwoorden

        1. (Verkeerde toets gedrukt..) dus.. oude steenbakkerijen gaan fotograferen. Altijd gedacht dat het Hemiksem was, zal dus Boom geweest zijn. Goed te weten, zal mijn oude zwart/wit foto’s moeten opsnorren.

          Like

  29. mogge Rudi
    ja soms ben ik wel eens wijs hoor 😁
    na de vakantieperiode zoek ik de dierentuinen wel weer op
    nu geniet ik als jij van de reptielen in de pps 🙂
    of het droog blijft hier op de zandgronden weet ik niet , maar het loopt makkelijker dan op het natte veen of zware zeekleigronden 🙂
    geniet de dag

    Like

    Beantwoorden

  30. I enjoyed reading your post (this time I turned on the ‘translate’ button so the reading was faster!). It is interesting to see the whole factory and it is wonderful that it has been preserved so well for all to see, as it is really a lost art these days.

    Like

    Beantwoorden

    1. Quelle coïncidence que vous ayez aussi une usine de briques. Merci pour le lien, j’ai regardé attentivement. Personnellement, je trouve les maisons construites en granit très belles et elles ont aussi l’air plus naturelles. Ils peuvent être combinés beaucoup mieux avec des parcs fleuris.
      Bon après-midi 🙂

      Like

      Beantwoorden

  35. Pingback: Butterflies – part 2 – Nature Photography

  36. This is fascinating – thank you. Your phtos are very well done. It’s not easy to phtoograph places like these, especially on bright, sunny days. I love seeing the old buildings and details. Excellent post!

    Like

    Beantwoorden

  40. Pingback: Tomorrowland Belgium – Picpholio Nature Photography

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.