Geplunderd en vernield

Met de feestdagen achter ons, is het tijd om terug op pad te gaan. De eerste wandeling bracht me naar Schiplaken, deelgemeente van Boortmeerbeek, gelegen in de provincie Brabant.

Verscholen in de bossen staat het Kasteel van Schiplaken met een meer dan merkwaardige geschiedenis. Reeds in de 17e eeuw was er sprake van een barokke waterburcht. Deze werd in 1822 afgebroken door Antoine de Vischer om plaats te maken voor een nieuw landhuis In 1895 hookt Burggraaf Terlinden (procureur-generaal bij het hof van Cassatie) het landhuis. Hij laat het afbreken en zet er een nieuw kasteel naar Italiaans model met grote terrassen. Dit kasteel was afgewerkt in 1897.

Het kasteel van Schiplaken anno 1897.

Op 26 augustus 1914, tijden de beruchte slag om Schiplaken, vielen de Duisters het kasteel binnen en plunderden alle bezittingen. Schapen, kippen, ezels en zelfs pauwen werden geslacht en gebraden. Honderden flessen wijn werden uit de rijk gevulde kelders gehaald en geledigd. Al snel lagen de officieren en schildwachten stomdronken op het grasveld.
De burggraaf diende klacht in en mocht in de Brusselse magazijnen van Tour & Taxis op zoek gaan naar de gestolen goederen. Op een paar schilderijen na was alles reeds verdwenen, de meubels en het zilverwerk vond hij nooit terug.

Tussen 11 en 13 september 1914 sloeg het noodlot echter opnieuw toe.

Het kasteel werd in brand gestoken en in puin gelegd door de Duitse troepen. Zelfs de fundamenten werden geraakt waardoor een heropbouw onmogelijk werd.

In de jaren 1920 werd begonnen met de bouw van het huidige kasteel dat werd opgetrokken in neoklassieke stijl. Enkel de bijgebouwen dateren nog uit de 18e en 19e eeuw.

Tijdens de tweede wereldoorlog richtten de transporteenheden van het Amerikaanse leger heel wat schade aan. Niet zozeer aan het kasteel maar wel aan het omliggende bosgebied. Momenteel is daar gelukkig niet veel meer van te merken.

Het domein van Schiplaken een van de interessantste landschapsparken van de regio. Van de vroege 19de-eeuwse generatie sierbeplantingen is nog een groot aantal bomen overgebleven, vooral platanen en bruine beuken met stamomtrekken tot bijna 5 m. Over het domein verspreid komen oudere exemplaren voor van minder courante soorten zoals oosterse plataan, pluimes ), Japanse honingboom en Kaukasische vleugelnoot, bomen die waarschijnlijk rond 1900 werden aangeplant.

Morgen neem ik jullie mee door het Bos van Schiplaken en het Steentjesbos.

---

Architecturaal weetje:
Het concept van landhuis of kasteel in een weidse bocht van de rivier is een weerkerend motief in de 19de-eeuwse parkaanleg. Het park van Brugelette (provincie Henegouwen), aangelegd rond 1773, mag gelden als het prototype van een dergelijke aanleg voor België, dat van Laken (1781) als het beroemdste voorbeeld.